«Աշնան արև»․ Հրանտ Մաթևոսյան

Հրանտ Մաթևոսյանի այս փոքրիկ վիպակը նույնիսկ ոչ թե մեկ օրվա, այլ մի քանի

ժամվա պատմություն է, սակայն պատմում է մի ընտանիքի գրեթե ամբողջ կյանքի մասին։ Վիպակում նկարագրվում է այդ ժամանակների գյուղի կյանքն ու ապրուստը, սովորույթներն ու հոգեբանությունը՝ առաջ քաշելով գյուղ-քաղաք հակադրությունը։ Ընտանիքի մայրը՝ Աղունը, մեծ դժվարությունների ու զրկանքների միջոցով է հասել այն ամենին, ինչ ունի՝ տունը, ապրուստը, ընտանիքը, սակայն տեսակով և բնավորությամբ շատ բարդ կին է։ Ամուսնուն անվանում է անխելք, միամիտ՝ պնդելով, որ մարդ մի քիչ պիտի խորամանկ լինի, որ կարողանա որևէ բանի հասնել։ Նա անընդհատ դժգոհում է, փնթփնթում, բոլորի մեջ միայն վատն է տեսնում և իրեն դժբախտ է համարում։ Այնինչ շրջապատի մարդիկ, հարևաններն ասում են, որ նա ամեն ինչ շատ է բարդացնում, պետք է յուրաքանչյուր օրն ու վայրկյանը վայելել։

Մեծ որդին հարսի հետ ապրում է քաղաքում, և Աղունը պատրաստվում է քաղաք գնալ՝ որդուն տեսնելու՝ իր հետ տանելով իր աշխատած ու ստեղծած բարիքները։ Գնալուց առաջ փոքրիկ զրույց է ունենում հարևանուհու հետ, որն անխելք է համարում նրան՝ պնդելով, որ որդուն կյանք ու առողջություն է տվել և հիմա ոչինչ պարտավոր չէ անել, չէ՞ որ որդին արդեն իր առանձին կյանքն ունի։

Այս կինը ներդաշնակ չէ իր հոգու և մտքերի հետ, անընդհատ բողոքում է՝ անկախ ամեն ինչից, մեղադրում բոլորին՝ կարծելով, թե ինքը միշտ ճիշտ է, չի գնահատում այն, ինչ ունի և չի ապրում ներկայով, մտքում միշտ անցյալի ժապավենն է պտտվում։ Ու չգիտես թե ինչու՝ անընդատ շտապում է ու շտապում՝ չիմանալով, թե ուր է գնում և ինչ է անում։