«Մեծապատիվ մուրացկաններ». Հակոբ Պարոնյան

Ինչպե՞ս է սկսում վեպը Պարոնյանը: Պատմում է, թե ինչպես է իր վեպի գլխավոր հերոսը՝ Աբիսողոմ աղան, Տրապիզոնից ժամանում Կոնստանդնուպոլիս, և ասում է՝ տեսնո՞ւմ եք, ինչպես եմ սկսում վեպս: Սկսվում է այն պարզ մի պատկերով. ո՛չ հով կար, ո՛չ անձրև, ո՛չ խուռն բազմություն և ոչ էլ ձերբակալված աղջիկ: Սովորաբար, շատերն հենց այսպես են սկսում իրենց ստեղծագործությունները, բայց խոսքը ռոմանտիզմի հետևորդների մասին է, իսկ Պարոնյանը երգիծական ժանրի ռեալիստ է:

Այս պատմությունը, ինչպես արդեն նշեցի, Տրապիզոնից Կոնսանդնուպոլիս եկած մեծահարուստի մասին էր, որը եկել էր ամուսնանալու նպատակով: Բայց ի՞նչ խնդիրների է բախվում նա: Աբիսողոմը տգետ, սահմանափակ մտածողություն ունեցող, միամիտ մեծահարուստ էր: Նա չուներ և ոչ մի հետաքրքրություն, նրան չէր հուզում ազգի և մարդկության ճակատագիրը, ապրում էր միայն իր ու իր ունեցվածքի համար:

Ինչպես Պարոնյանն է նշում՝ շատ մարդիկ ցանկանում են ի ցույց դնել այն, ինչ չունեն, մյուսները չեն ցանկանում ցույց տալ այն, ինչ ունեն, բայց կան նաև այլ անձինք, որ ցանկանում են ցույց տալ բոլորին այն, ինչ ունեն: Աբիսողոմ աղան էլ նշածս վերջին անձանց շարքին էր պատկանում: Գալով Կոնստանդնուպոլիս՝ հանդիպում է քծնող, շորթող, բարբարոս հասարակությանը՝ «մեծապատիվ մուրացկաններին», որոնցից էին թերթի խմբագիրը, քահանան,  բանաստեղծը, լուսանկարիչը, բժիշկը, ուսուցիչը, փաստաբանը, դերասանը: Սրանք դեռ միայն այն մարդիկ էին, որոնց հանդիպեց Աբիսողոմը, բայց այդ շարքը կարելի է անվերջ շարունակել...

«Մուրող» հասարակության ճղճիմ նկարագիրն է, իրականությունն է, իսկ իրականությունից չես փախչի: Ինչ խոսք լավ է գրված, լավ է նկարագրված. այն է, ինչ կա: Բայց հեղինակը, նկարագրելով գարշելի իրականությունը, համեմել է այն երգիծանքով ու լիրզմին բնորոշ աֆորիզմներով: